Star / Kemal Gümüş
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun CHP iktidarında camilerin ahır olarak kullanıldığı ve bazılarının da satılarak depo ve işyeri yapıldığının tarihi belgeleriyle hatırlatılmasına karşı inkar yoluna gitmesi şaşkınlıkla karşılandı. Kılıçdaroğlu'nun “Dine en büyük saygısı olan parti biziz” iddiasında bulunması büyük tepki çekti.
Hatta camilerin ahır ve depo yapıldığı dönemlerde de tam aksi ifadeler kullanarak o dönemde camiler için milyorlarca lira harcandığını bile ileri sürdü. Ancak tarihi belgeler ve şahitler Kemal Kılıçdaroğlu'nun iddialarının aksine uygulayanan zulmü gözler önüne seriyor.
Öyle ki dönemin Cumhuriyet Gazetesi bile camilerin ahır yapılmasına birinci sayfadan verdiği haberler isyan etmişti.
İşte CHP ve Milli Şef İsmet İnönü döneminde yapılan cami katliamları: II. Dünya Savaşı tehlikesi gerekçesiyle CHP ve İsmet İnönü tarafından 1939-1946 arasında camilerin depo olarak kullanılıp kilitlenmesi, başına da asker konması oldu.
1926-50 arasında 513 cami; 327 cami arsası, bin 70 mescit satıldı. Aralarında türbe, darüşşifa, imaret, mezarlık ve çok sayıda tarihi eserin satıldığı dönemde; 3 bin 411 adet hayrat vakıf taşınmazının satışı gerçekleştirildi. İstanbul'da Türklüğün ve İslam'ın iki simgesinden biri olan Ayasofya Camii müzeye çevrilirken, Sultanahmet Camii ise 1943-45 yılları arasında sevkiyat durağı olarak kullanıldı.
CUMHURİYET BİLE İSYAN ETTİ
İnönü'nün talimatıyla, Anadolu'dan toplanan Trakya sınırına gönderilen askere barınarak olarak Sultanahmet Camii seçildi. Caminin dünyaca ünlü çinilerinin büyük bir bölümü bu sırada yandı, kırıldı. Bursa'daki Alacahırka Camii'nin akıbeti de aynı oldu, ibadet de yasaklandı.
Yine Sirkeci Garı yanındaki Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii yıkılarak, yerine saz evi yapıldı. Tarihi caminin yeniden hayata dönmesi ve ihya çalışması için yaklaşık yarım asır beklemek gerekecekti. Bu dönemde yaşanan cami katliamlarına, CHP'nin parti gazetesi olarak bilinen Cumhuriyet gazetesi bile yaptığı haberlerle tepki göstermişti: 20 Nisan 1936 tarihli Cumhuriyet gazetesi, İzmir Seferihisar'da bulunan Hereke köyündeki II. Bayezid zamanından kalma bir tarihi caminin ahıra dönüştürülmesine şu başlıkla tepki göstermişti: “Bu ne insafsızlık. Seferihisar'da tarihî bir cami ahır yapılmış.”
23 Temmuz 1940 tarihli Yenigün Gazetesi ise Hatay'da caminin nasıl satışa çıkarıldığını aktarıyordu: “Halebi Osmaniye Camii'ne 400, Kurmalı Mescid'e 120, Kantara Camii'ne 50, Sadık Efendi Mescidi'ne ise 100 lira.”
YÜZLERCESİ YA KAPATILDI YA YIKILDI
CHP'nin tek başına iktidar olduğu 1940-1950'li yıllarda çok sayıda cami kapatıldı. Yıkılmayan camiler CHP'li işadamları tarafından satın alınarak işyeri, depo ve imalathane olarak kullanıldı. CHP tarafından kapatılan camilerin bir kısmı Demokrat Parti'nin (DP) iktidara gelmesinin ardından tekrar ibadete açıldı. Adnan Menderes de 1957 Adana mitinginde, CHP'nin 800 camiyi kapattırdığını söylemiş; bu konuşma Yassıada Mahkemesi'nde idam kararı gerekçeleri arasında sayılmıştı.
KİLİS'TE 35 CAMİ KAPATILDI
CHP iktidarında minaresi yıkılıp, depo olarak kullanılan Kilis Hacı Derviş Camii'nin hikayesi de ilginç. Camii, CHP'li işadamları Turhan ve Fahrettin Karadeniz kardeşlere satıldı. Karadeniz kardeşlerin beyaz eşya deposu olarak kullandığı cami yakın tarihe kadar ön bahçesindeki camekânla kamufle edildi. Ancak 1970'li yıllarda Karadeniz kardeşlerin bir gece işçilerin ellerine balyoz vererek caminin minaresini yıkmaya çalışması halkın büyük tepkisine neden oldu. CHP'nin sadece Kilis'te kapısına kilit vurarak sattığı 35 camiden biri olan Hacı Derviş Camii beş yıl önce restore edilerek ibadete açıldı.
ŞAHİTLERİ ANLATIYOR
CHP yönetiminin Kilis'te CHP'li işadamlarına peşkeş çektiği Hacı Derviş Camii'nin tek olmadığını belirten Kilis Kent Konseyi Başkanı Eczacı Mehmet Uğur Tırnaksız, “İnnaplı Küttah Camii, Elmacı Camii, Türkler, Kürtler Camii satıldı. Annem bunu anlatır. Şeyh Camii satıldı. Babam ile beraber halk para toplayarak bu camiyi tekrar satın alarak kurtardı. Yine Şeyh Camii'ni de Tırklı Mahallesi'nin sakinleri aldı, tapusu halen dedemin üstünde çıkıyor. Kilis'te onlarca camii bu şekilde satıldı” dedi.