asaklar nedeniyle televizyonlarda reklam yayınlayamayan tütün şirketlerinin, sosyal medya üzerinden fenomen hesapları kullanarak gençleri sigaraya özendirdikleri ortaya çıktı.
Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde öğretim görevlisi Robert V. Kozinets tarafından yönetilen bir araştırmada, dört büyük tütün şirketinin, binlerce takipçisi olan Instagram fenomenlerine gizli reklam vererek gençleri hedefledikleri iddia edildi.
Instagram'dan severek takip ettiğiniz bir fenomen var, yayımladığı fotoğrafları, giyim tarzını, yediği yemekleri, gezdiği mekanları beğenerek takip ediyorsunuz.
Bir gün, binlerce takipçisi olan bu kişi yine güzel bir fotoğraf yayımlıyor ama bu sefer elinde bir sigara var ve altında #SenKararVer diye bir etiket. İşte o anda sigara içmek havalı oluyor ve ben de bir kere deneyeyim diyorsun. Bir gün bakmışsın sen de günlük sigara kullananlardan biri olmuşsun. Ama bilmediğin bir şey var, o severek takip ettiğin karizmatik ve havalı Instagram fenomeni tütün şirketlerin reklam stratejisinin bir parçasıydı.
Sosyal medya, tütün şirketlerinin yeni reklam alanı
Yıllardır birçok ülke, sigara bağımlılığına karşı tütün endüstrisi hakkında çok katı yasalar ve düzenlemeler getiriyor. Örneğin 1970'lerde, Amerika Birleşik Devletleri gençleri hedef alan sigara reklamlarını yasakladı. Fransa'da ise 1991'de, tütün lehine herhangi bir propaganda ve doğrudan veya dolaylı reklamı yasaklandı. Türkiye'de ise 2008'de yürürlüğe giren ‘Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun' ile televizyonda sigara yayınlamak yasaklandı.
Bunun üzerine Philip Morris International gibi dev tütün üreticileri, reklam verebilmek için farklı yöntem arayışına girdi. Şirketler, son yıllarda artan sosyal medya fenomenlerinde tam da aradıkları özellikleri buldular.
Birçok firma, çoğunlukla gençlerin kullandığı Instagram'a kıyafet, makyaj ve diyet ürünleri için reklam veriyor. Yasal boşluğu değerlendirmek isteyen tütün şirketleri de Instagram fenomenlerine para karşılığı sigarayla fotoğraf çekmesi için anlaşmalar imzalıyor.
Yayınlanan fotoğrafların olabildiğince doğal durması için özen gösteriliyor.
Araştırmaya göre, ismini vermek istemeyen bazı Instagram fenomenleri, haftada en az iki sigaralı fotoğraf paylaşarak aylık 200 Euro ve 2 karton sigara aldıklarını itiraf ediyor.
Tütün şirketleri hakkında şikayet
Araştırma'nın basında yer almasıyla, sigara bağımlılığıyla mücadele derneği Campaign for Tobacco Free Kids ve bazı halk sağlık örgütleri, bağımsız bir kuruluşu olan Federal Ticaret Komisyonu'a izinsiz reklamı verdiği gerekçesiyle Philip Morris International, British American Tobacco, Japan Tobacco International ve Imperial Brands şirketlerine karşı şikayette bulundu.
Söz konusu 4 şirkette faklı savunmalarla haklarındaki suçlamaları reddetti. Philip Morris şirketi, "reklamlarıyla yeni kullanıcıları hedef almadıklarını" söylerken, JT internationale "Sigara içenler sosyal aktivitelerini paylaşmayı tercih ederse, bu onların seçimidir" dedi.
Sigara 2030'a kadar 8 milyon can alabilir
Dünya Sağlık Örgütü'nün son raporu tütün ürünlerinin insan sağlığına zararını bir defa daha gözler önüne serdi. Örgüt, dünya genelinde 2030'a kadar kamu sağlığı konusunda tedbirlerin yürürlüğe sokulmaması durumunda sigara kullanımından dolayı hayatını kaybedenlerin sayısının 6'dan 8 milyona yükseleceğini açıkladı. Sigara mağdurlarının çoğunluğunu gelişmekte ve kalkınmakta olan ülke halkları oluşturuyor.
